به گزارش قدس آنلاین، نقدینگی و تورم دو مشکل اساسی اقتصاد ایران است که عدم ثبات اقتصادی را به همراه دارد و از آنجا که ما شاهد رشد اقتصادی در این سال‌ها نبودیم، این نقدینگی در واحدهای تولیدی جذب نشد و در نتیجه شاهد تورم بعضا تا ۵۰-۶۰ درصدی بودیم.

البته نقدینگی بالا به خودی خود منفی نیست، چراکه می‌تواند عاملی در جهت تولید باشد؛ اما به این شرط که به میزان رشد نقدینگی، شاهد رشد تولید هم باشیم که هدایت این نقدینگی به سمت تولید، یکی از رسالت‌های بانک مرکزی است؛ از طرفی دولت‌ها هم با کوچک کردن خود به منظور کاهش هزینه‌ها می‌توانند بانک مرکزی را در سیاست‌های ضدتورمی کمک کنند.

قدس آنلاین در پرونده ۱۰ قسمتی  به بررسی «راه‌های کنترل رشد نقدینگی» پرداخته و با ۱۲ کارشناس اقتصادی در این خصوص گفت‌وگو کرده است.

نقدینگی باید به سمت صنعت و خدماتی که منجر به تولید با کیفیت می شود، هدایت شود

هادی حق شناس، کارشناس اقتصادی:

اگر دولت به دنبال اصلاح ساختار است باید جراحی اقتصادی انجام دهد که یک بخشی از جراحی اقتصادی کنترل، نقدینگی است که برای این کار دولت باید سازوکار قوی ایجاد کند.

منشاء ایجاد نقدینگی؛ دولت، بودجه و بانک مرکزی است. وقتی بودجه نسبت به سال گذشته افزایشی است؛ اما متناسب با آن درآمد حاصل نمی‌شود خلق نقدینگی و به تبع آن تورم به وجود می آید.

دولت باید برای کنترل نقدینگی انضباط مالی داشته و از هزینه‌های زائد بکاهد و نقدینگی به سمتی هدایت شود که منجر به تولید و ارائه خدمات شود.

ایجاد جذابیت در سرمایه‌گذاری عاملی در جهت کاهش نقدینگی

محمدرضا سبزعلیپور، کارشناس اقتصادی:

وضعیت نقدینگی به حد بحرانی رسیده و این رقم به قدری بالاست که تمام اقتصاد کشور را تحت شعاع خود قرار داده است.

متاسفانه دولت‌ها برای جبران کسری بودجه، چاپخانه بانک مرکزی را راه انداخته‌اند و اقدام به استقراض از بانک مرکزی می‌کند. تا زمانی که نفت به فروش برسد و پول استقراض شده را به بانک بازگرداند که البته به دلیل این تحریم‌ها خارج کردن این پول سخت و دشوار است، مشکلی پیش نمی‌آید.

فروش اموال دولت، ایجاد امنیت سرمایه گذاری به منظور خارج شدن پول‌ها از وضعیت سرگردانی و سوق دادن مردم به سمت فعالیت‌های تولیدی از جمله اقداماتی است که دولت می‌تواند برای کنترل نقدینگی انجام دهد.

معتقد به کاهش نقدینگی نیستم، بلکه باید مدیریت شود

محمدصادق مشایخ، کارشناس اقتصادی:

امروز در اقتصاد، بحران مدیریت اقتصادی داریم و نه بحران نقدینگی. مشکلات حوزه تولید، توزیع و نظام بانکی برای ما آسیب‌زاست و نه نقدینگی.

در دولت رئیسی حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان یارانه به مردم داده شد، این پول می‌توانست وارد بخش‌های تولیدی شود تا هم با رشد نقدینگی مواجه نشویم و هم کالا در فروشگاه‌ها کاهش نیابد.

کنترل قیمت دلار، جلوگیری از خلق پول بی‌برنامه توسط بانک‌های خصوصی و مالیات ستانی از قشر مرفه و بنگاه‌های سودآور و اصلاح نرخ انرژی از جمله اقداماتی است که می‌توان برای کنترل نقدینگی به کار برد.

انضباط مالی راه جلوگیری از رشد نقدینگی است

علی علیلو، رییس کمیسیون تحقیق مجلس نهم:

یکی از عوامل اصلی بروز تورم، رشد نقدینگی است. چنانچه بتوانیم برای نقدینگی بانک مرکزی، پشتوانه ایجاد کنیم شاهد آثار منفی کمتری خواهیم بود و به طور کلی نقدینگی که منجر به رشد تولید ناخالص ملی شود، تورم‌زا نخواهد بود.

بی‌انضباطی دولت در اجرای درست قانون بودجه و از طرفی عدم استقلال بانک مرکزی دو عامل مهم خلق پول است که برای مهار نقدینگی باید به این دو نکته توجه کرد، همچنین تشویق مردم به سمت تولید و هدایت نقدینگی به این سمت و جذب سرمایه از دیگر اقداماتی است که دولت می‌تواند برای مهار تورم و نقدینگی انجام دهد.

جلوگیری از ایجاد معوقات بانکی، راه کنترل نقدینگی

علی سعدوندی، تحلیلگر اقتصادی:

نقدینگی تنها به یک صورت و آن هم به صورت معوقات به وجود می‌آید که باید جلوی آن گرفته و مدیریت شود.

حذف مدیرانی که عملکرد مناسبی نداشته‌اند، شایسته سالاری در مدیریت بانک‌ها و اجرای استانداردهای مدیریت ریسک از جمله اقداماتی است که دولت باید در مسیر کنترل نقدینگی به کار گیرد؛ اما مشاهده می‌کنیم که دولت سیزدهم راه دولت گذشته را در پیش گرفته است.

امروز بزرگترین مشتری نظام بانکی، دولت است. دولت باید بودجه خود را سامان دهد و کسری آن را از محل اوراق تامین کند، چراکه اوراق شفاف هستند.

نقدینگی تنها عامل مشکلات اقتصادی نیست

احسان سلطانی، کارشناس اقتصادی:

اینکه بگوییم نقدینگی عامل مشکلات اقتصادی چند سال اخیر است، اشتباه است، چراکه در این چند ساله شتاب قیمت‌ها از نقدینگی بیشتر بوده است.

نقدینگی بالا به تنهایی اثرگذار نیست، بلکه نسبت نقدینگی به تولید ناخالص ملی است که اثرگذار است. در سال ۹۲، نسبت نقدینگی به تولید ناخالص ملی ۵۴ درصد بود که این میزان از سال ۹۲ تا ۹۶ به ۸۵ درصد رسید و از سال ۹۴ تا ۱۴۰۰ این میزان به ۵۶ رصد کاهش یافت که در نتیجه این کاهش بایستی به ثبات می‌رسیدیم؛ اما مشاهده می‌کنید که گرانی‌ها ادامه دارد.

البته رشد نقدینگی بی‌ضابطه بر تورم اثرگذار است؛ اما اینکه تمامی مولفه‌ها را نادیده بگیریم و فقط بگوییم نقدینگی، درست نیست.

سرمایه گذاری در بخشی بر تورم تاثیر کمتر می‌گذارد که زودتر به بهره‌برداری برسد

مصطفی سلیمی‌فر، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد:

افزایش نقدینگی یک سری عوامل اصلی نیاز دارد که مهم‌ترین عامل آن به کسری بودجه باز می‌گردد که همین عامل دولت را به سمت بانک مرکزی هدایت می‌کند و بانک مرکزی هم برای اینکه خواسته دولت را محقق کند باید پایه پولی را افزایش دهد که رشد نقدینگی را به دنبال دارد.

راه کنترل این رشد نقدینگی، این است که دولت کسری بودجه نداشته و بودجه را به گونه‌ایی ببندد که تراز باشد.

همچنین چنانچه بخواهیم سرمایه‌گذاری انجام دهیم که اثر تورمی نداشته باشد باید این سرمایه‌گذاری زودتر به بهره‌برداری برسد و تولید را افزایش دهد.

تسهیلات بانکی برای کنترل نقدینگی باید هدایت شوند

منوچهر سلطانی، تحلیلگر مسائل اقتصادی:

در تمام اقتصادها یکی از دلایلی که تورم را به دنبال دارد، انتظارات تورمی است. وقتی که مردم بدانند سرمایه آنان افزایش قیمت می‌یابد تورم رخ می‌دهد.

همچنین عامل دوم پول نفت است؛ چنانچه بتوانیم اقتصاد را از نفت جدا کنیم می‌توانیم به کنترل نقدینگی کمک کنیم، چراکه به محض ورود پول نفت نقدینگی افزایش و تورم به‌وجود می‌آید.

 نکته دیگر اینکه در تمام دنیا بانک مرکزی از دولت جداست و ایگونه نیست که هر زمان که دولت کسری بودجه داشته باشد دست در جیب بانک مرکزی کند؛ اما در ایران دقیقا همین اتفاق رخ می‌دهد و پولی بدون پشتوانه خلق و صرف هزینه‌های جاری می‌شود.

بانک مرکزی باید استقلال خود را حفظ کند، همچنین تسهیلاتی که بانک‌ها در اختیار مردم قرار می‌دهند باید به‌گونه‌ای هدایت و کنترل شود که به عرصه تولید تزریق شود.

نقدینگی زمانی در صنعت جواب می‌دهد که با رقیب سرسختی چون سفته بازی مواجه نباشد

جواد اقدس طینت، عضو هیئت علمی پژوهشکده قوه قضاییه:

تورم زمانی ایجاد می‌شود که خلق پول بیشتر از محو پول و بدهی انجام شود. در مباحث هدایت اعتبار گفته می‌شود نقدینگی ایجاد کنیم تا در نهایت این بدهی پولی و وام به بخش صنعت برود تا نیازهای بخش صنعت را تامین و باعث رشد اقتصاد شود که این از جنس خلق نقدینگی برای بخش واقعی اقتصاد است که اصولا این بدهی باید محو شود.

اما این اتفاق یک شرط بزرگی دارد و آن اینکه نقدینگی وقتی به سمت تولید می‌رود که مانعی بر سر راه تولید و صنعت وجود نداشته باشد.

نقدینگی اینگونه نیست که خلق و خیلی راحت کنترل شود؛ نقدینگی خودبه خود و برای بخشی که بالاترین سودآوری را داشته باشد، خلق می‌شود و چنانچه صنعت با رقیب سرسختی چون سفته بازی مواجه و هزینه‌های تولید بسیار بالا باشد، نقدینگی به سمت تولید و صنعت هدایت نمی‌شود.

تولید بدون کارخانه، نقدینگی را به سمت تولید هدایت می‌کند

محمدحسین روشنک، رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی:

معتقدم با شیوه جدید تامین مالی و توسعه صنعت و تولید می‌توانیم نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی را برطرف کنیم.

تولید بدون کارخانه یا تولید سفارشی یا تولید قراردادی که البته حرف جدیدی در اقتصاد نیست و سال‌هاست که در کشورهای غربی مطرح است، یکی از روش‌هایی است که می‌توان با بهره‌گیری از آن، مشکل نقدینگی را مرتفع کرد.

به طور کلی تولید بدون کارخانه به این معناست که چنانچه ۵۰ کارخانه تولید رب گوجه فرنگی در کشور با ظرفیت ۵۰ درصد مشغول به کار است، فرد دیگری از برند متفاوت، کارخانه‌ تولید رب گوجه فرهنگی با ظرفیت ۴۰ درصد بنا نکند، بلکه همان سرمایه را به دیگر کارخانه‌ها تزریق و سفارش محصول دهد.

هدف از چنین تولیدی این است که نقدینگی حوزه تجارت به صنعت موجود هدایت شود، البته طبق آنچه که گفته شد، این مسئله، روش جدیدی نیست و به طور مثال شرکت سامسونگ عمده تولیدات خود را سفارشی تهیه می‌کند.

پول، عنصری هوشمند است که راه خودش را پیدا می‌کند

حسن حسینی، رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی:

معتقدم اقتصادی که در ۵۰ سال پیش حاکم بوده، امروز نمی‌تواند راهگشا باشد. سوال اساسی این است که ما کجای اقتصاد هستیم و اصولا برنامه اقتصادی داریم یا خیر؟ شیوه اقتصادی ایران سوسیالیستی است یا کاپیتالیستی، مقاومتی و یا دستوری؟

متاسفانه طی این سال‌ها در امر اقتصاد به علم توجه نشده است. امروز در دهه ۳۰ زندگی نمی‌کنیم که مصدق یک اقتصاددان غربی را برای هدایت اقتصاد وارد کشور کند، بلکه ما در دورن کشورمان اقتصاددانان بسیاری داریم که دولت‌ها باید از آنان کمک بگیرند.

واقعیت این است که پول، عنصر هوشمندی است که راه خود را پیدا می‌کند و باتوجه به اینکه اقتصاد ما علمی نیست؛ این پول یک روز به بازار سکه و طلا می‌رود و روز دیگر به بازار خودرو و دلار.

بنابراین چنانچه تمام پول‌ها را به واحدهای تولیدی تزریق کنیم باتوجه به اینکه برنامه نداریم، نمی‌توانیم انتظار حل مشکلات تولید و صنعت را داشته باشیم.

مکررا در دولت‌های نهم و دهم در قالب طرح‌های زودبازده، حجمی از پول را به واحدهای تولیدی تزریق کردیم؛ اما چه شد؟

مشکل اقتصاد ایران نقدینگی نیست

وحید ارشدی، استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی و تحلیلگر اقتصادی:

مشکل اقتصاد ایران تنها نقدینگی نیست، بلکه سایر مسائل هم هست به طور مثال مقدار زیادی منابع وارد روستاها می‌کنیم؛ اما آیا میزان بازدهی منابع با آنچه که انتظار داریم هماهنگی دارد؟ امنیت غذایی ما با مخاطره مواجه است، چراکه روستاییان وارد شهر شدند. مگر ما این همه منابع را به نام عدالت به روستاها نبریم؛ اما آیا این منابع، روستاییان را در سیستم نگاه داشته است؟

ضمن اینکه ما با اقتصاد رانتی مواجه هستیم که در این اقتصاد همه می‌خواهند در کمترین مدت بیشترین بازدهی را داشته باشند، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم در چنین اقتصادی نقدینگی به درستی به سمت تولید برود.

گفتنی است؛ برای مشاهده ویدئوی مصاحبه‌ها می‌توانید بر روی میان تیترها کلیک کنید.

خبرنگار: فرزانه زراعتی

انتهای پیام/